De aap van de Amerikaanse Federal Reserve (Fed) kwam donderdag al een klein
beetje uit de mouw. Voorzitter Ben Bernanke van de centrale bank zei dat
zijn clubje er “alles” aan zou doen om de Amerikaanse economie uit het slop
te trekken.
Er zijn volgens hem nog een “serie middelen” beschikbaar. Het is soms net de
fabeltjeskrant voor beleggers: oogjes dicht en snaveltjes toe. Daarna was
het de beurt aan de Amerikaanse president Obama. Die heeft inmiddels de
helft van zijn populariteit ingeleverd vanwege zijn economisch beleid.
Obama: lagere belasting
Obama gaat voor belastingverlaging (een jaar geleden ging hij nog voor
belastingverhoging) en dan wel voornamelijk voor een tijdelijk lagere
loonbelasting. Naar aanleiding van die toespraak van Bernanke zetten we voor
onszelf de zaken nog eens op een rijtje.
De rente in de VS (de federal funds rate) is nagenoeg nul. Als je daar
nog een kwartje vanaf haalt krijg je een negatieve rente en dat is niet
werkbaar. Wat de Fed nog wel kan doen is de depositorente van een kwart
procent afschaffen. Dan ontvangen de banken geen beloning meer voor het
stallen van geld bij de centrale bank en dat prikkelt ze misschien om er wat
zinnigs mee te doen.
In ieder geval zal het moeilijk, zo niet onmogelijk zijn voor de Fed om nog te
sleutelen aan de korte rente. Dus wordt het automatisch de langere rente
aanpakken. De 10-jarige staatsobligatie doet rond de 1,9 procent en daar kun
je nog iets. Althans, dat hopen ze.
Operation Twist
Begin jaren zestig van de vorige eeuw zagen we een soortgelijke situatie. De
VS waren toen in een recessie en een lagere rente zou de zaak kunnen helpen.
Maar toen zaten ze nog vast aan de Bretton Woods-overeenkomst en de Fed kon
niet zomaar de rentevoet verlagen.
Dus bedachten ze een plan om de lange rente naar beneden te brengen zonder de
korte rente aan te passen. Ze noemden dat Operation Twist, naar de
twistrage die toen de danswereld beheerste. Het plan was om kortlopende
staatsobligaties te verkopen en met de opbrengst lange terug te kopen om
zodoende de lange rente naar beneden te krijgen.
Huizenmarkt
De huizenmarkt en diepte-investeringen zijn het meest gebaat bij een lagere
lange rente. Het plan ondervond wat scepsis, maar het werkte wel. Deze
grafiek (1) laat zien wat het effect op de yield curve (rentes met
verschillende looptijden, red) was na de zes stappen waarin het plan werd
uitgevoerd. De omvang van het plan bedroeg toen 8,8 miljard dollar en dat
was 4,6 procent van de uitstaande staatsobligaties. Omgerekend naar de
huidige situatie zou dat 420 miljard bedragen.
De Federal Reserve 'System Open Market Account' (SOMA) is de beleggingstrog
van de Fed. Daar zit ook al het spul in dat ze als steunoperatie hebben
opgekocht, met name een flinke pluk Mortgage Backed Securities (MBS).
Dat zijn die herverpakte hypotheken, u weet wel.
Langlopende obligaties bijkopen
In totaal is de SOMA ongeveer 2,6 biljoen dollar groot. De gemiddelde
duration (looptijdstructuur, red.) van de obligaties in de SOMA is 6,25 jaar
en die is al meer dan verdubbeld sinds de crisis in 2008 begon - zie deze
grafiek (2).
Dus wil je hier de duration nog effectief verlengen (kortlopende
obligaties inruilen voor langlopende, red) dan moet je behoorlijk te keer
gaan. De maandelijkse terugbetalingen uit het MBS-deel van de
Fed-portefeuille bedragen ongeveer 15 miljard dollar.
Gezien de gedaalde hypotheekrente zou dat op kunnen lopen naar 20 miljard
dollar. Dat geld zouden ze dan kunnen beleggen in langlopende
staatsobligaties, om de langlopende rente te drukken. Maar voor een beetje
effect moet je toch wel 500 miljard omdraaien en dan ben je wel even bezig.
Dus lijkt ons dat de enige optie om te twisten is snijden in de korte kant van
de SOMA. En dat zal op de markten niet ongemerkt voorbij gaan.
Te cyclisch
Twee weken geleden schreven we dat we geen wonderen moeten verwachten van de
komende vergadering van de Fed eind september. Bernanke heeft ons inziens
nog maar twee opties: de depositorente voor de banken naar nul brengen en
opnieuw een Operatie Twist.
Obama komt met belastingvoordelen en het aanpakken van de infrastructuur. Wij
vinden het allemaal wat te cyclisch. Met dit soort gepiel los je de huidige
crisis niet op. In de laatste drie jaar is de balans van de Amerikaanse
centrale bank in feite nutteloos met zo’n twee biljoen dollar gegroeid en
dat kunnen ze zich niet nog een keer veroorloven.
Uitzieken
Bovendien, als je kunstmatig de rentecurve vlak trekt (langlopende rente net
als de korte omlaag, red), bevries je de rente en vermoord je de
kredietschepping (banken leven van renteverschil langlopende kredieten en
kortlopende leningen, red). Dan span je het paard achter de wagen.
Het laat zien hoe ze met de rug tegen de muur staan. Voor beleggers wordt het
waarschijnlijk uitzieken en in bed blijven. En heel misschien een verhaaltje
uit de Fabeltjeskrant. Slaap lekker.
Lees ook:
Rob Putter is zelfstandig vermogensadviseur voor financieel adviesbureau Uniquest.
De informatie in deze column bevat geen individueel beleggingsadvies of
aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.
Volg de markten op Z24 Beurs
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl